“Luftëtari më i mirë nuk është kurrë i zemëruar” – ky citat i Lao Tzu na sjell një reflektim interesant në lidhje me emocionet e zemërimit tek fëmijët. Në jetën e përditshme, ndeshim fëmijë që shfaqin një lloj dëshire për të lënduar të tjerët, përdorur fjalë të rënda, si “Dua të vras”, “Unë e urrej atë”, ose “Unë dua që ai të vdesë”. Është tronditëse të dëgjosh fëmijë të vegjël duke flirte me kaq ashpërsi.
Por çfarë është ajo që ndodh në thellësinë e këtyre fjalëve dhe sjelljeve? A është normale për një fëmijë të jetë kaq shumë i zemëruar, apo është kjo një shqetësim për prindërit dhe kujdesëtarët? Këto janë pyetje që kanë nevojë për një përgjigje të kujdesshme dhe të kujdesur.
Nanette Burton, një terapiste me përvojë prej më shumë se 40 vjetësh në fushën e shëndetit mendor, ka punuar me fëmijë të zemëruar, duke eksploruar thellësisht natyrën e tyre emocionale dhe sfidat që ata përballen. E vërteta është se kemi parë një ndryshim të madh në mënyrën se si fëmijët shprehin dhe kanalizojnë zemërimin e tyre. Zhvillimet e reja në mediun shoqëror dhe ngjarjet bashkëkohore, si pandemia e COVID-19, të shtënat në shkolla dhe krime të tmerrshme që kryhen nga të rinjtë, kanë ndryshuar mënyrën se si ata shprehin emocionet.
Dhe tashmë është e zakonshme që fëmijët të drejtohen drejt qendrave të trajtimit rezidencial, shkollave terapeutike, dhe programeve të posaçme për të rinjtë në rrezik. Prindërit dhe kujdesëtarët duhet të kenë një kuptim të thellë të sfidave të kësaj situate dhe të gjejnë mënyra të efektshme për t’i ndihmuar fëmijët të trajtojnë dhe kuptojnë emocionet e tyre.
Zemërimi është një emocion i fuqishëm, por mjaft kompleks. Emocionet janë si ngjyrat: kemi disa ngjyra kryesore, si e kuqja, e verdha, jeshilja dhe bluja, dhe kur ato ndërthurim, krijojmë ngjyra dytësore. Emocionet kryesore janë zemërimi, frika, gëzimi, lumturia, dhe trishtimi. Zemërimi ka një rol rojtar dhe shpesh përdoret për të shprehur emocione të tjera, siç është zhgënjimi, konfuzioni, frika, ose trishtimi.
Në rastin e fëmijëve që shfaqin sjellje të tilla si dëshira për të lënduar të tjerët, është e rëndësishme të marrim në konsideratë disa aspekte. Për shembull, mund të jetë që ata janë dëshmitarë të sjelljeve të tilla në mjedisin e tyre të ngushtë, si
shtëpia, shkolla, ose televizioni. Ata kanë parë zemërimin dhe agresionin të shprehur dhe mund të kenë marrë atë si një mënyrë të pranueshme për të shprehur emocionet e tyre. Është ndoshta më e rëndësishme se kurrë që prindërit dhe kujdesëtarët të jenë proaktivë dhe të kuptojnë se çfarë mund të ndikojë në sjelljen e fëmijëve.
Përgjithësisht, shfaqja e zemërimit tek fëmijët nuk duhet shqetësuese në vetvete. Zemërimi është një emocion i natyrshëm dhe ndihmon fëmijët të shprehin emocionet e tyre. Në vend që të parandalohet zemërimi, është më e rëndësishme të ndihmohet fëmija të mësojë se si të menaxhojë këtë emocion në një mënyrë të shëndetshme dhe të produktive.
Një përqasje e rëndësishme është komunikimi. Prindërit dhe kujdesëtarët duhet të kenë një komunikim të hapur dhe të ndjeshëm me fëmijën e tyre. Kjo do t’i ndihmojë ata të shprehen dhe të ndihen të dëgjuar. Fëmijët duhet të mësojnë se është e lejuar të kenë emocione të forta, por duhet të mësojnë edhe mënyra të shëndetshme për t’i shprehur ato.
Gjithashtu, mund të jetë e rëndësishme të identifikohet burimi i emocioneve të forta në fëmijë. A kanë hasur ata në situata të rrezikshme, traumatike, apo përvoja negative? Identifikimi i këtyre burimeve është hapi i parë për trajtimin dhe ndihmën e fëmijëve për të kaluar nëpër këto emocione të forta.
Në një kohë kur fëmijët po shprehen me fjali të tilla të rënda si “dua të vras”, është e rëndësishme që shoqëria të jetë e përfshirë dhe proaktive në kujdesjen dhe mbështetjen e fëmijëve. Nuk duhet të presim pasivisht, por të ofrojmë resurse dhe mënyra të ndihmës për ata që kanë nevojë. Titulli për këtë temë mund të jetë “Emocionet e Fëmijëve dhe Mënyra e Tij të Shprehjes: Një Përqasje Kujdestare.”
