Sindroma e Stokholmit: Lidhja e Papritur dhe Ndryshimet Emocionale
Në gusht të vitit 1973, një tentativë për të grabitur bankën “Kreditbankën” në Stokholm të Suedisë shndërrohet në një ngjarje të padëshiruar, duke rrëmbyer katër nëpunës të bankës. Pas gjashtë ditëve të tensionuara dhe negociatave me policinë suedeze, pengjet u liruan pa dëmtime të mëtejshme, megjithëse sjellja e tyre pas lirimit ishte e çuditshme.
Gjatë kohës që ishin të burgosur në bodrumin e bankës, viktimat u lidhën emocionalisht me rrëmbyesit dhe shfaqën një mirëkuptim të çuditshëm për motivet e grabitjes. Përderisa kalonte koha, ata edhe tentuan të ndihmonin financiarisht të akuzuarit dhe edhe të jepnin dëshmi në favor të tyre gjatë gjyqit. Kjo sjellje e papritur u shfaq dhe u quajt “sindroma e Stokholmit” nga psikologët që hulumtuan ngjarjen.
Manifestimet e sindromës së Stokholmit shpesh shihen në rrethana të ndryshme, duke përfshirë:
- Kërcënimin për jetën e një personi nga një tjetër, duke e detyruar atë të ndjehet nën kontroll të plotë.
- Ndërprerjen e mundësisë për të ikur nga situata, duke e bërë personin të perceptojë jetën si të varur nga abuzuesi.
- Izolimin nga mjedisi rrethues, duke i lënë viktimën të lidhet ngushtë me personin kërcënues.
- Periodat e dhemshurisë sporadike të personit kërcënues ndaj viktimës.
Studimet kanë treguar se disa ditë në këtë kontekst mund të sjellin një ndryshim në ndjenjat e viktimës, duke shpjeguar këtë fenomen si një strategji instinktive për mbijetesë. Viktimat mund të ndihen të detyruara të identifikohen me pikëpamjet e personit që i ka nën kontroll, duke ndihmuar në krijuar një lidhje të papritur ndërmjet tyre. Kjo shpjegon pse frika fillimisht mund të kthehet në mirëkuptim, duke iu kthyer viktimës një lloj “mirënjohjeje” për personin që posedon fuqinë mbi jetën e tyre.
Studimet mbi dëmet psikologjike nga dhuna totale kanë theksuar se këto rrethana shpesh lidhen me regjime diktatoriale dhe kanë influencuar ndjenjat e popullsisë ndaj autoriteteve totalitare.
